“Chú
Lính chì” gặp tai họa vào năm 2006. Mẹ Mai Anh đón chú về nuôi, bắt đầu tìm
thày tìm thuốc chạy chữa cho chú vào năm 2008. Báo viết, báo mạng, truyền hình
đã viết bài, ghi hình về câu chuyện cảm động này rồi. Khi đạo diễn Đặng Hồng
Giang bắt tay vào làm “Lửa Thiện Nhân” hiển nhiên anh đã mất yếu tố bất ngờ.
Phàm trong phim tài liệu mà kể lại một câu chuyện cũ, mọi người đều đã biết tức
đã phải đương mặt với một nửa sự thất bại.. Nhưng vì sao “Lửa Thiện Nhân” vẫn
là một bộ phim cuốn hút, gây nên những đợt sóng trào cảm xúc ở người xem?
Thứ Sáu, 30 tháng 10, 2015
LỬA THIỆN NHÂN một bộ phim của nhiều tấm lòng
Hãy đuổi những kẻ ăn cắp ra khỏi Hội nhà văn
Báo Năng Lượng Mới do nhà văn Nguyễn Như Phong làm Tổng Biên tập, tỏ ra
quyết liệt: “Dù có cảm thông với Hội Nhà văn TP Hà Nội về những sai sót để cho
tác phẩm trúng giải thì cũng phải thừa nhận rằng, lâu nay giới văn nghệ sĩ quen
làm việc theo cái tình nhiều hơn lý. Thế nên, nhiều khi họ nhìn con người rồi
mới nhìn tác phẩm. Chính vì thế mới để “lọt lưới” gây ra câu chuyện lùm xùm
không đáng có. Thôi thì cái mất cũng đã mất rồi, chỉ mong Hội Nhà văn Hà Nội
thực sự công tâm, đừng để “hòa cả làng”... Văn chương luôn đòi hỏi
cái chân tình, và cái chân tình ấy phải bắt đầu từ lời thơ cho đến
cái chân tâm của người làm nên nó. Vậy nên, hơn bất cứ đâu, Hội nhà văn là nơi
không thể và không được phép dung túng cho bất cứ một hành vi đạo văn nào. Đã
đến lúc phải thẳng tay đuổi những 'kẻ ăn cắp' ra khỏi Hội”.
Thay máu cho điện ảnh Việt
80% phim Việt Nam nhập từ nước ngoài mỗi năm là phim
hành động nhiều cảnh bạo lực, hoặc phim “lá cải”, “mì ăn liền” mang tính thị
trường, phổ biến sản phẩm, phim cho không. Trong khi đó, phim sản xuất trong nước
cũng không khá hơn... Nghệ thuật là sáng tạo và mang dấu ấn cá nhân, cũng không
thể gò ép vào một khuôn khổ nhất định, nhưng rất cần một định hướng để sự sáng
tạo nghệ thuật có ý nghĩa, có ảnh hưởng tác động tích cực đến xã hội, chứ không
chỉ là mua vui xả stress, rồi phóng túng, tự do, chạy theo thị hiếu tầm thường
hay mục tiêu lợi nhuận, để rồi xây “lâu đài cát” cho điện ảnh Việt Nam tương
lai.
Thứ Năm, 29 tháng 10, 2015
TRẦN TỪ DUY giã biệt Đất Sét trở về đất hoang
Câu chuyện của nhà
báo Nguyễn Hồng Lam: “Khoảng 2012 về sau, tôi có nhiều dịp ngồi với Trần Từ Duy
hơn. Nhiều văn nghệ sĩ từ nước ngoài về, gọi tôi đi cà phê với một số đàn anh
văn nghệ trong nước, cứ hễ đến là gặp gã Duy Từ Trần (gã tự nhận, nghe nói
trung niên thi sĩ Bùi Giáng đặt cho, tôi không láo lếu mà gọi xách qué nhé) đã
ngồi sẵn ở đó. Tôi không biết gã quen họ, họ quen gã từ khi nào, nhưng đại khái
toàn bậc đàn anh văn nghệ mà tôi ngưỡng mộ. Thơ văn báo chí có Du Tử Lê, Đặng
Phú Phong, Đòan Thạch Hãn, Phạm Chu Sa…, điện ảnh có đạo diễn Lê Hoàng Hoa, nhà
quay phim Nguyễn Hòe, diễn viên Trần Quang… và thậm chí cả giang hồ già bụng bự
như Cung Củ Đậu. Nhiều người nổi tiếng khác tôi không nhớ tên, hoặc….chưa từng
biết tên. Người ta đều quý gã, khiến tôi có cảm giác dân văn nghệ, ông thần
nào, trẻ hay già cũng đều khoái bốc phét chửi thề”.
Mùi sách của một con đường
Không gian
sách này sẽ tạo sự thoải mái cho người đi mua sách. Đi mua sách thì phải vào
tiệm sách. To như Fahasa còn tạo cảm giác ngột ngạt nói chi đến những nhà sách
nhỏ. Không gian sách sẽ làm người mua sách dễ chịu vì rộng rãi. Họ có một
khoảng không và bầu trời và chung quanh là nhũng gian hàng sách với mùi đặc
trưng của nó. Người viết thấy chỉ nên làm làm những quày sách như hội sách chứ
không nên làm những tiệm sách vì nó qua trang trọng. Ngay cả những ngươi bán
sách có thể để sách trong những thùng các tông cho người mua chọn lựa. Đường sách sẽ tạo nên hiệu ứng đám đông: Có những người không mua sách chỉ đi
tham quan nhưng hiệu ứng của đám đông, khi thấy người mua sách thì mình cũng
mua, tạo thói quen mua sách. Con đường này vừa có lợi cho nhà sách và người
mua: Nhà sách bán được những quyển sách cũ, có giá trị nhựng không thể trưng
bày, giải quyết được sách tồn đọng trong kho, còn người mua tìm được những
quyển sách gía trị, cũ, giá lại rẻ.
Thứ Tư, 28 tháng 10, 2015
Việt Nam chưa có phê bình âm nhạc
Ý kiến của nhạc sĩ Đỗ Bảo: “Phê bình dĩ nhiên là
khái niệm gây mỏi mệt. Phê bình, tiếp thu phê bình rồi phản biện phê bình là những
công việc mà ít ai ham thích, càng ít người sẵn sàng trả công cho chúng. Nói thế
để chúng ta khỏi bất ngờ, cũng dễ dàng thực lòng chia sẻ với sự vắng mặt của
phê bình âm nhạc tại Việt Nam. Ngày nay, âm nhạc ngày càng giống một thứ nhãn
mác hợp thị hiếu cho các mặt hàng khác, cho hoạt động quảng bá và kinh doanh.
Theo đó, lời ngợi khen cùng sự tôn vinh đâu đó còn có thể được mua bằng tiền
thì những nhà phê bình càng khó để được chào đón. Một khi phần lớn thanh niên,
trung niên tham gia mạng xã hội đều có thể vào vai các nhà phê bình mọi lĩnh vực,
những khái niệm "auto bình luận" hay "auto chửi" đã
thành lối sống, thì những ý kiến nghiêm túc dễ trở thành điều kì cục gây mất
vui”.
Thứ Ba, 27 tháng 10, 2015
Nhà Phê Bình, các anh đang ở đâu?
Nhà báo - Nhạc sĩ Hà Quang Minh băn khoăn: "Dường như những nhà phê bình hiện nay đang tập trung
vào những công việc khác, những công việc đảm bảo tạo ra thu nhập (cao) cho
mình và bỏ quên giấc mơ nghệ thuật mà họ theo đuổi từ những ngày còn tuổi trẻ
nhiệt huyết. Điều đó lý giải vì sao hoạt động phê bình hôm nay thua kém thời
bao cấp rất xa, mặc dù ngôn luận ở thời nay đã thông thoáng hơn thời bao cấp
nhiều lần. Cơ bản, ở giai đoạn "ai cũng vất vả như nhau" và cơ hội
làm giàu không phải là sẵn có, nhà phê bình chỉ còn đúng một nghề (và là nghề sở
trường) là làm phê bình. Còn ở giai đoạn kinh tế đã mở rộng cánh cửa như lúc
này, thà họ lo toan cho đời sống còn hơn là thứ viển vông mang tên sự sống còn
của nền nghệ thuật".
Thứ Hai, 26 tháng 10, 2015
Họa sĩ Singapore đòi lại bản quyền bị xâm phạm ở Việt Nam
Các tranh vẽ của Evangeline Neo đã được lấy đăng gần
như nguyên mẫu trên Mực Tím, có khi được chỉnh sửa lại chút ít. Có một số
chỗ cắt ghép, xáo trộn đảo trật tự tranh... nhưng người đọc bình thường nhìn từ
tranh gốc và tranh trên Mực Tím đều thấy ngay là sao chép nguyên bản
đường nét, hình mẫu nhân vật và cả bố cục các dải tranh truyện. Trong thời gian
chỉ mới phát hiện ra hai số báo vi phạm bản quyền, Evangeline Neo đã cho biết
cô rất sốc và yêu cầu tổng biên tập báo Mực Tím liên lạc với cô. Hai
bên đã trao đổi và đi đến thỏa thuận chuyển khoản phí bản quyền qua tài khoản
ngân hàng cho Evangeline Neo, đồng thời sẽ đăng lời xin lỗi trên Mực Tím
Chủ Nhật, 25 tháng 10, 2015
INRASARA bàn về Văn chương, đạo và không đạo
Nguyễn Việt Chiến
(21/10) thấy: “đặt hai bài cạnh nhau, không cần xác minh cũng nhận ra một vụ
đạo thơ trắng trợn”. BCH Hội Nhà văn Hà Nội (21/10) cũng thấy vậy, nên kí
“quyết định thu hồi giải thưởng”. Thế nên, khi Nguyễn Quang Thiều (21/10) cho
rằng Hội Nhà văn Hà Nội “thu hồi giải thưởng là chưa hợp tình hợp lý bởi chưa
xác định được cô có đạo thơ hay không”, như thể đổ dầu vào lửa. Phan Ngọc
Thường Đoan quyết làm cho ra chuyện: Ai đạo thơ ai? Hội Nhà văn Hà Nội đúng,
chứ khi Nguyễn Việt Chiến (21/10) tuyên bố: “Thực ra tôi đã thấy gợn từ năm
ngoái khi được Phan Huyền Thư tặng tập “Sẹo độc lập” chứ không chờ đến vụ này”,
tưởng ngon lành, thật ra là khá hố. Anh ở trong BCH, anh kiêm luôn người chấm
giải, 9/9 phiếu trong đó có anh, anh thấy “gợn từ năm ngoái” mà vẫn bỏ phiếu,
là gì, nếu không là tắc trách?
Thứ Bảy, 24 tháng 10, 2015
Nữ sĩ bỗng dưng nổi tiếng
Sau vụ “đạo thơ”, chỉ cần gõ tên Phan Ngọc Thường
Đoan, Google cho tới gần 1 triệu kết quả. Tự dưng nổi tiếng, nhưng Thường Đoan
lại cười như mếu: “Nổi tiếng như vậy thì chị đâu có ham. Cực mình cực người lắm”.
Đối với giới văn nghệ sỹ tại TPHCM và cánh nhà báo văn hóa văn nghệ thì cái tên
Thường Đoan quá quen thuộc. Bởi đơn giản, Thường Đoan là phóng viên của tờ Văn
Nghệ TPHCM. Chị thường có cái nhìn dung dị, vị tha về những sự kiện của văn hóa
tại thành phố đầy sôi động này. Ít người biết về cuộc sống riêng của Thường
Đoan, chỉ biết rằng hiện chị đang sống cũng một đứa con trai và mấy con
mèo.
Thứ Sáu, 23 tháng 10, 2015
Nhà xuất bản MAI LĨNH ghi dấu một thời văn chương rực rỡ
Câu chuyện của nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn: “Từ khi xa
gia đình, sống tự lập, bắt đầu có ý thức về tinh thần nhà Mai Lĩnh một thời
hưng thịnh trong sự nghiệp báo chí, xuất bản, thì nơi tôi tiếp xúc đầu tiên
chính là nhà ông Bảy, còn trước đây, con cháu nhà Mai Lĩnh lứa chúng tôi, chưa
bao giờ được nếm vị ngọt ngào từ bản lý lịch gia tộc, nên thường nói với nhau về
thân phận mình: Hiện tại thì gian nan, hoàng kim thì tưởng tượng. Về ông Bảy, bố
tôi thường kể, khi cùng ông Sáu, ông Năm làm Hải Phòng Tuần Báo, Tiểu Thuyết Thứ
Ba và xuất bản sách, ở Hải Phòng, ông luôn cần mẫn, tháo vát, một mình bao hết
việc đặt bài, sửa morasse, chạy nhà in, rồi giao dịch phát hành. Việc đến tay
ông, không bao giờ ông Sáu phải xem lại…”
Thứ Năm, 22 tháng 10, 2015
PHAN HUYỀN THƯ thừa nhận Bạch Lộ ra đời sau Buổi Sáng
Phan Huyền Thư viết bức thư xin lỗi thứ hai, gửi trực tiếp
cho Phan Ngọc Thường Đoan, khẳng định: “Bạch lộ” là bài thơ ra đời sau bài thơ “Buổi
sáng”. Dù hai chữ “sao chép” được thay thế bằng uyển ngữ “ra đời sau”, nhưng
Phan Huyền Thư cũng đã biết và đã dám thừa nhận lỗi lầm của bản thân. Có lẽ sự
đắn đo sử dụng khinh từ cần thiết như vậy, cũng đã là tất cả sự can đảm mà chị
có được! Chúc mừng Phan Huyền Thư đã lấy lại được tư cách một người nổi tiếng, bằng động thái hối lỗi nhẹ nhàng và thanh thản.
Trong tập “Sẹo độc lập” vẫn có vài bài chứng tỏ sự vượt trội của Phan Huyền Thư
so với thơ của chính mình. “Vales gửi Mùa cổ điển” và “Mùa bóng tối” là hai bài thơ mà
Phan Huyền Thư có quyền tự hào sau nhiều năm sáng tác thi ca. Vậy nhé, cầu mong Phan Huyền Thư tiếp tục chân cứng đá mềm trên con đường văn chương xưa nay lắm nhọc nhằn!
Thứ Tư, 21 tháng 10, 2015
Nếu lỡ đạo thơ, phải làm thế nào?
Chỉ trong vòng một tuần lễ, nghi án đạo thơ của Phan
Huyền Thư qua hai bài “Có lẽ đã chết vẫn tốt hơn” và “Bạch lộ” lần lượt bị
phanh phui, tạo một làn sóng dư luận mạnh mẽ trong xã hội. Đạo thơ không đáng
buồn và đáng trách bằng sự lấp liếm ngoa ngoắt của kẻ đạo thơ. Sự việc ê chề này có lẽ cũng
nên khép lại ở đây. Ai cũng rút ra được bài học chua chát cho mình, kể cả Hội
nhà văn Hà Nội và giới yêu thơ. Còn sự ngoan cố muốn thay trắng đổi đen của
Phan Huyền Thư, nhà thơ Phan Ngọc Thường Đoan cứ phải kiên quyết khởi kiện ra
tòa án, nếu kẻ đạo thơ không có một câu xin lỗi đàng hoàng và thừa nhận hành vi
lầm lạc!
TRẦN MẠNH HẢO phê bình tập thơ Sẹo Độc Lập
Phan Huyền Thư, kẻ vắt mũi chưa sạch trong thi ca, lẽ
nào dám chê bai nền thi ca dân tộc với những đại thi hào như Nguyễn Trãi, Nguyễn
Du, Hồ Xuân Hương, với những thi hào như Ôn Như hầu, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn
Công Trứ, Nguyễn Khuyến, Đoàn Thị Điểm, Tản Đà, Hàn Mặc tử, Nguyễn Bính, Huy Cận,
Xuân Diệu, Chế Lan Viên…lại dám viết những lời phỉ phui, rẻ rúng chê bai nền
thi ca dân tộc thế này: “Trăm năm quốc ngữ / hay cả ngàn năm Hán Nôm / không
tìm ra câu thơ nào viết đủ / cho khổ đau và cay đắng / khi tôi hiểu ra một danh
tính: thi nhân…”. Một Lê Đạt mà Phan Huyền Thư coi là thầy, hay nhắc đến ông
trong “Sẹo độc lập” cũng có nhiều câu thơ hay, rất “khổ đau và cay đắng”, lẽ
nào bà Thư chưa đọc ông này với hai câu thơ thôi: “Cột đèn rớm điện” và “Mẹ già
ta ngơ ngác? Lưng còng đau gậy tre”?
Đạo thơ là hồi chuông cảnh tỉnh về tác quyền văn học
Với tư cách Phó Giám đốc Trung tâm Quyền tác giả văn học
Việt Nam, nhà thơ Đặng Thị Thanh Hương cho rằng: “Mặc dù đã ra đời và hoạt động
trong 11 năm nhưng tôi phải nói rằng Trung tâm này là “hữu danh vô thực”. Chúng
tôi cũng đã nỗ lực rất nhiều để hỗ trợ cho các nhà văn, nhà thơ như mới đây
nhất là NXB Giáo dục trả hơn 600 triệu đồng tiền tác quyền cho các tác giả có
các tác phẩm sử dụng trong sách giáo khoa mà trung tâm bảo hộ tác quyền. Và số
tiền này hầu hết đã được trung tâm trả cho các tác giả như thỏa thuận đã ký. Nâng
cao ý thức nhà văn trong vấn đề tác quyền tôi nghĩ là việc làm rất cần thiết
trong giai đoạn phát triển hiện nay bởi dừ thế nào chúng ta vẫn không thể làm
khác với quốc tế về vấn đề này. Nếu làm tốt việc này tôi nghĩ sẽ không có những
chuyện đạo thơ văn đáng xấu hổ như vừa qua. Nhưng khó khăn lớn nhất là chúng
tôi vẫn phải hoạt động “tự chủ” tức là nhân sự của trung tâm có công việc chính
và đây cũng chỉ là công việc mà chúng tôi đảm nhận thêm. Chưa chuyên nghiệp thì
rất khó để mà hiệu quả hơn!”
Thư xin lỗi của PHAN HUYỀN THƯ
Nhà thơ Vi Thùy Linh nhận định: “Đây không phải một bức thư
xin lỗi, mà là một trò trí trá của con buôn. Phan Huyền Thư chỉ muốn hoãn binh,
nhằm cho chìm xuống hành vi đạo thơ của mình. Tôi cam đoan, Phan Huyền Thư không
thể vớt vát tí danh dự nào từ thái độ lươn lẹo và trơ trẽn này. Phan Huyền Thư
muốn có thời gian để đi tìm bằng chứng à? Làm gì có bằng chứng mà tìm! Sao chép
hoàn toàn bài thơ của Phan Ngọc Thường Đoan rõ rành rành, mà cứ quanh co bịp
bợm. Tôi đề nghị: Từ nay giới truyền thông và các đồng nghiệp, khi điểm danh
thế hệ nhà thơ nữ trưởng thành sau năm 1975, làm ơn đừng nhắc tên tôi chung với
Phan Huyền Thư, vì tôi không muốn xếp ngang hàng với một kẻ ăn cắp và lật lọng.
Đồng thời, tôi cũng đề nghị Đài truyền hình VN: không nên tiếp tục để Phan
Huyền Thư làm chương trình “Giai điệu tự hào”, một chương trình tôn vinh những
giá trị tốt đẹp của đất nước chúng ta, vì hình ảnh Phan Huyền Thư là một vết nhơ
trong đời sống văn hóa!”
Thứ Ba, 20 tháng 10, 2015
Thư Ngỏ của nhà thơ PHAN NGỌC THƯỜNG ĐOAN
Bài thơ “Buổi sáng”, tôi sáng
tác vào ngày 27-6- 2000, tại quán cà phê mang tên Catinat trên đường Đồng Khởi
ở Thành phố Hồ Chí Minh. Đây là quán của nhạc sĩ Phú Quang, đây cũng là địa chỉ
mà giới văn nghệ, làm báo lúc đó thường xuyên hẹn hò với nhau. Sau đó tôi đưa bài thơ này cho anh Phú Quang
xem, khi phổ thơ anh ấy đổi tựa là “Catinat cà phê sáng”. Và công ty Cà phê
Trung Nguyên đã trao cho Phú Quang giải Nhất khi tổ chức giới thiệu cà phê của
mình. Nhạc sĩ Phú Quang cũng đã phát hành bài thơ phổ nhạc này trong album của
mình, và trên các mạng âm nhạc trong nước. Năm 2003 tôi in tập thơ có tên “Đếm
Cát”, trong đó có bài thơ “Buổi sáng” ở trang 57. Và in bài này rải rác trên
các trang sáng tác của các báo trong nước và một mạng báo văn nghệ ở nước
ngoài.
Báo NHÂN DÂN lên tiếng về vấn nạn đạo thơ đang nóng bỏng
Nhà thơ Nguyễn Thành Phong, Chủ tịch Hội đồng thơ Hội
Nhà văn Hà Nội cho biết: “Chúng tôi chưa nhận được giải trình của nhà thơ Phan
Huyền Thư, nhưng căn cứ trên văn bản (bài thơ Bạch lộ và Buổi sáng) thì không
có gì có thể biện hộ về sự giống nhau kỳ lạ giữa hai bài thơ này. Về mặt sáng tạo,
đây là điều không thể chấp nhận được! Thật vô cùng đáng tiếc vì nhà thơ Phan
Huyền Thư là tác giả chịu khó tìm tòi, cách tân thơ và Sẹo độc lập là một tập
thơ xứng đáng vào giải năm nay. Ngoài thơ, chị còn có nhiều đóng góp trong các
lĩnh vực nghệ thuật khác. Với tư cách Chủ tịch Hội đồng thơ, tôi thấy mình có
trách nhiệm xin lỗi độc giả, xin lỗi nhà thơ Phan Ngọc Thường Đoan và xin lỗi cả
nhà thơ Phan Huyền Thư! Là những người cầm cân nảy mực trong hội đồng, nếu
chúng tôi sớm phát hiện ra (sự việc này) thì nó đã không xảy ra đáng tiếc như vậy…”.
NGUYỄN HỮU QUÝ khẳng định PHAN HUYỀN THƯ đã đạo thơ
Nhà thơ Nguyễn Hữu Quý đánh giá: “Hai bài thơ na ná
về cấu tứ, có nhiều câu hoàn toàn giống nhau hay chỉ đổi thay chút xíu về ngôn
từ bắt buộc người đọc nghĩ tới chuyện bẩn thỉu trong nghề viết là “đạo văn”.
Tuy nhiên, ai đạo ai là điều cần phải đưa ra ánh sáng để bạn đọc có cái nhìn
đúng đắn về nhân cách và tài năng của người cầm bút. Trong “Buổi sáng” Phan Ngọc
Thường Đoan viết: “Những gương mặt người.
Quen và không quen”. Trong “Bạch lộ” Phan Huyền Thư diễn đạt: “Những gương mặt người. Quen mà không quen”.
Câu thứ nhất giống hoàn toàn, câu thứ hai Phan Huyền Thư đã thay đổi từ “và” bằng
từ “mà” do đó ý câu thơ khác đi căn bản. Tuy nhiên, hai câu này vẫn lộ tẩy sự
“lấy cắp” và “dựa dẫm” vào câu thơ của Phan Ngọc Thường Đoan”.
Thứ Hai, 19 tháng 10, 2015
Thực trạng đạo văn trong các công trình khoa học xã hội - Kỳ cuối: Những điều lạ từ một bộ sách lịch sử
Trong cuốn Những điều lạ thời Trần trang 153, tác
giả Trần Đình Ba có trích dẫn một bài thơ mà Nguyễn Trung Ngạn tự khen mình, tuy
nhiên phần dịch thơ mà tác giả Trần Đình Ba sử dụng lại giống y chang bản dịch
trong Đại Việt sử ký toàn thư (trang
111, tập 2). Trang 72-76 tác giả cũng có trích dẫn ba bài thơ, một bài của sứ
nhà Minh là Điển bạ Ngưu Lượng viếng vua Trần Dụ Tông; một bài thơ mà Trần Phủ
làm để tiễn Ngưu Lượng về nước và một bài thơ mà Trần Phủ để lại cho em mình là
Cung Tuyên Vương (sau này là vua Trần Nghệ Tông)… đều chép từ Đại Việt sử ký toàn thư (trang 146, 147
và 150, tập 2) mà tác giả lại không hề ghi tên người dịch, cũng như trích dẫn tư
liệu liên quan đến tác phẩm.
Thực trạng đạo văn trong các công trình khoa học xã hội - Kỳ 4: "Cọp" cả nghiên cứu về Cọp
TS Phan Thị Hoa Lý đã
chia rất rõ ràng hai mảng nguồn gốc lễ hội qua tư liệu truyền khẩu và nguồn gốc
lễ hội qua tư liệu thành văn, nhưng tác giả Nguyễn Thanh Lợi gộp vào làm một.
Cuối mỗi phần, TS Phan Thị Hoa Lý bỏ công phân tích tư liệu dân gian truyền khẩu
thì tác giả Nguyễn Thanh Lợi cắt bỏ. Thậm chí, phần nguồn gốc lễ hội qua tư liệu
thành văn, TS Phan Thị Hoa Lý viết rõ ràng: Tư liệu thành văn có đề cập đến lễ
hội múa Bệt mà bà tìm được là “Thần tích – thần sắc làng Vọng Lỗ, tổng Vọng Lỗ,
huyện Phụ Dực, tỉnh Thái Bình” được lưu giữ tại Thư viện Viện Thông tin Khoa học
Xã hội (tác giả viết ký hiệu cũ/ mới và thêm 3 tài liệu thành văn khác); tác giả
Nguyễn Thanh Lợi đã cắt bỏ mà đi thẳng vào thần tích.
Chủ Nhật, 18 tháng 10, 2015
Thực trạng đạo văn trong các công trình khoa học xã hội - Kỳ 3: Lịch sử báo chí và lịch sử sao chép
Với 304 trang nội dung,
cuốn sách “Lịch sử báo chí cách mạng Việt Nam” được chia làm hai phần. Phần một
gồm 180 trang với tựa đề “Những chặng đường
báo chí cách mạng Việt Nam”; phần hai là “Những kỷ niệm báo chí cách mạng Việt Nam” – thực chất là cóp nhặt
các bài viết dạng hồi ký về Bác Hồ với báo chí và các nhà báo – đây là một dạng
vi phạm quyền sở hữu trí tuệ - bản quyền tác giả mà một dịp khác chúng tôi xin
được nhắc tới. Ở đây, chúng tôi chỉ xin lưu ý: Vì chép lại trong sách của người
trước – nhóm tác giả Đào Duy Quát – cho nên những cái sai của người trước đã
khiến nhóm Đỗ Hoàng Linh sai theo
Thực trạng đạo văn trong các công trình khoa học xã hội - Kỳ 2: Hát Ghẹo khác gì hát nhép và hát theo?
Công trình đầu tiên của Nguyễn Đăng Hòe có tiêu đề “Hát Ghẹo Phú Thọ” được
công bố vào năm 1958 dưới dạng bản in ronéo. Sau nhiều năm bổ sung chỉnh sửa,
cuốn “Bước đầu tìm hiểu Hát Ghẹo Vĩnh Phú” của ông đã được Ty Văn hóa
Thông tin Vĩnh Phú xuất bản vào năm 1979. Từ đó đến nay, cuốn sách vẫn được xem
như cẩm nang cho những ai muốn bắt tay tìm hiểu Hát Ghẹo Phú Thọ. Thế
nhưng gần đây, tình cờ phát hiện những nghiên cứu của Nguyễn Đăng Hòe đã “được”
khá nhiều người lẳng lặng “sang tên” họ để làm các luận án thạc sĩ, tiến sĩ hay
viết sách. Trên con đường “phấn đấu” học hàm học vị, thăng quan tiến chức, dần
dà các “tác giả” đó nghiễm nhiên được xã hội công nhận như những “chuyên gia”
thời nay về Hát Ghẹo.
Thực trạng đạo văn trong các công trình khoa học xã hội - Kỳ 1: "Đặc trưng văn hóa biển đảo Khánh Hòa", hay đặc trưng sao chép tùy tiện?
Cuốn sách “Đặc trưng văn hóa biển đảo Khánh Hòa”, tác giả Lê Văn Hoa, do
NXB Hồng Đức cấp phép (in xong nộp lưu chiểu tháng 12/2014). Sách in 700 cuốn,
khổ 15cm x 21cm, do Bùi Việt Bắc chịu trách nhiệm xuất bản; Hoàng Minh biên tập;
Biên tập Hán Nôm: Trần Văn Quyến; Hiệu đính Hán Nôm: Lê Văn Y; Trình bày: Lê
Văn Hoa. Đối chiếu cuốn sách “Đặc trưng văn hóa biển đảo ở Khánh Hòa” với 2 tài
liệu khác là Kỷ yếu “Văn hóa biển đảo Khánh Hòa” (UBND tỉnh Khánh Hòa, tháng
2/2012) và Tài liệu hội thảo khoa học đề tài “Sưu tầm, nghiên cứu những giá trị
đặc trưng văn hóa biển đảo ở Khánh Hòa” (do UBND tỉnh Khánh Hòa và Sở VH-TT&DL
tỉnh Khánh Hòa, Chủ nhiệm: Thạc sĩ Lê Văn Hoa), tổ chức tháng 11/2012; chúng
tôi thấy rằng nhiều đoạn trong sách chép y nguyên từ 2 cuốn Kỷ yếu nhưng không
đề tên tác giả.
Thứ Bảy, 17 tháng 10, 2015
Con người nhân văn sẽ cứu rỗi thế giới
Nhà văn Belarus -
Svetlana
Aleksievich, tác giả
của những cuốn sách về cuộc chiến ở Checnia, về sự cố ở nhà máy điện nguyên tử Chernobyl,
về đất nước Xô Viết những
năm 1990 và về Thế chiến 2 được nhìn qua con mắt đàn bà- là một tên tuổi không
thật nổi trội ở nước Nga, nhưng lại được dịch sang 20 thứ tiếng trên thế giới
và luôn luôn được in ấn ở châu Âu. Sau
một thời gian dài sống ở nước ngoài, nữ văn sỹ đã trở về Belarus đề viết cuốn
sách mới của mình. Nữ phóng viên của Lenta.Ru (CHLB Nga ) đã có dịp trò chuyện
với bà Svetlana Aleksievich quanh chủ đề tác phẩm mới của nữ văn sỹ sẽ đề cập tới
vấn đề gì, người dân các nước châu Âu đã đón tiếp những người tị nạn ra sao và
vì sao bà ít thích nói về mình…
Thứ Sáu, 16 tháng 10, 2015
XUÂN SÁCH và chân dung các đồng nghiệp - Kỳ cuối: Tận hưởng lộc trời
Ngoài những người bạn cũ, bắt đầu có bao nhiêu người
viết khác, chỉ đọc “Chân dung nhà văn” mà cảm thấy Xuân sách như người quen của
mình. Các đám nhậu trở nên sang trọng hơn nếu mời được Xuân Sách đến dự. Người
ta chẳng những thấy đây là một tác giả sành sỏi thạo đời mà còn tin chắc rằng
anh là một người một người viết có bao điều chưa bộc lộ, có cái bề sâu thăm thẳm
chưa kịp nói ra. Cơn sóng ngấm ngầm sùng bái đã đẩy tác giả của những bài thơ
đùa bỡn này lên thành một bậc trí giả, một cây bút uyên bác thông kim bác cổ.
Cách nghĩ thâm thúy của người Tàu được vận dụng để cắt nghĩa. Trong số các danh
hiệu được đặt bên cạnh anh có những chữ thuộc loại thiêng liêng nhất mà dưới áp
lực của văn hóa Trung Hoa, mọi người đều dùng một cách tự nguyện. Nào một ẩn sĩ
cô đơn, một nhân giả, một chân kẻ sĩ, một cây cổ thụ. Có mặt trong một bữa rượu,
anh được mô tả “có cái gì giống Khuất Nguyên ngày trước. Cả cuộc đời say, đủ
các kiểu say, chỉ có mình ông tỉnh...” “Ông chính là người mà thời gian đã kịp
“nấu” thành... cao, một thứ “cao” giống như cao hổ cốt.”
Thứ Năm, 15 tháng 10, 2015
XUÂN SÁCH và chân dung các đồng nghiệp - Kỳ 6: Sự hình thành một huyền thoại mới
Chạm mặt nhau trong cơ quan, mấy năm ấy, tôi luôn
luôn bắt gặp một Xuân Sách lưỡng phân. Lúc là người nhũn nhặn biết điều, lam lũ
làm ăn ; lúc khác là kẻ ra cái điều hơn người, kiêu ngạo vô lối. Lúc cam chịu
nhẫn nhục, lúc lại lồng lộn như con ngựa bất kham. Vừa đục nước béo cò tranh thủ
làm ăn kiếm chác, vừa ngả sang hư vô thấy mọi thứ hão huyền. Và anh lại muốn
xoa đầu thiên hạ, muốn cười thầm, muốn lắc đầu làm một cái án tử hình cho những
kẻ gặp thời kẻ quá may mắn, muốn có một quân tẩy xóa bỏ tất cả. Trong số những ấn
tượng lớn nhất về Xuân Sách tôi nhớ tới cái bĩu môi khinh đời của anh khi nghe
những bản báo cáo về công trạng sáng tạo và phẩm cách của đám người làm nghề...
Thứ Tư, 14 tháng 10, 2015
XUÂN SÁCH và chân dung các đồng nghiệp - Kỳ 5: Gọi ra sự vô nghĩa kiếp người cầm bút
NXB Quân Đội Nhân Dân họp mặt, mời các nhà văn bên Hội
nhà văn VN đến. Lại đọc “Chân dung nhà văn”. Tô Hoài bảo “Xuân Sách không làm
được về mình đâu. Mình cũng hơi khó nắm đấy”. Nguyễn Khải nói “Tôi chỉ xin đọc
anh nghe câu đầu tiên: Dế mèn lưu lạc mười năm”, ông Tô Hoài giật mình ngay.
Nguyễn Đình Thi lúc đầu có vẻ thạo nghề “Ờ đọc xem, các nước người ta vãn có lối
viết anecdot thế này". Đến khi nghe đọc bài về mình xong, lại nghiêm nét mặt “Thơ
này có lợi cho ai nhỉ?”. Về sau ông Nguyễn Đình Thi vớt vát: “Chúng ta đều rất
thông minh cả. Nhưng có thông minh nhỏ, có thông minh lớn. Phải phấn đấu để có
những thông minh lớn cơ”… Những người từng sống kỹ với đời sống văn học mấy năm
1992-1994 chắc nhớ một điều là khi được in, tập sách độc đáo này của Xuân Sách
vấp ngay phải một luồng dư luận công kích ra mặt. Một số anh em định làm đơn kiện
tác giả vì đã xúc phạm họ. Chuyện từ đùa bỡn đã sang nghiêm chỉnh.
XUÂN SÁCH và chân dung các đồng nghiệp - Kỳ 4: Vẫn vướng vào vết xe đổ của THẾ LỮ VÀ TÚ MỠ
Đọc “Minh niên giáng bút” của Thế Lữ và Tú Mỡ, người
ta có thể hiểu tại sao đương thời, Tự lực Văn đoàn bị một số người trong giới
văn chương căm ghét: họ không công bằng. Và đôi khi họ tỏ thái độ bề trên - là
điều tối kỵ trong quan hệ với các đồng nghiệp. Xuân Sách cũng không xa lạ với vết
xe đổ đó. Cái dễ dãi tầm thường thấy ở nhiều nơi như trong chân dung Nguyễn Khải,
còn phần chọc ghẹo lảm nhảm xoa đầu đồng nghiệp thấy ở các bài viết về Nguyễn
Minh Châu, Xuân Thiều, Đỗ Chu... Bị ràng buộc bởi cái lệ “làm đĩ chín phương
cũng phải để một phương lấy chồng”, đoạn Xuân Sách viết về Nguyễn Khải không đạt
tới một chân dung khái quát. May lắm nó chỉ gợi ý cho thấy một khía cạnh của
nhiều người viết văn, là hùng hổ vậy, nhưng lại nhát và quá nhiều toan tính cá
nhân khi cầm bút.
Thứ Ba, 13 tháng 10, 2015
XUÂN SÁCH và chân dung các đồng nghiệp - Kỳ 3: Khởi động một phong cách
Ngoài bài thơ: “Trên biển lớn lênh đênh sóng nước. Ngoảnh
đầu về xóm mới khuất xa. Cỏ non nay chắc đã già. Buồn tênh lại giở thư nhà ra
xem” in trong tập “Chân dung nhà văn”, chất hãnh tiến của Hồ Phương còn được
Xuân Sách ghi lại trong một bài khác, anh không đưa vào tập: “Thuyền đã ghé bến
quen Cồn Cỏ. Nhằm quân thù anh nổ súng ran. Dưới cờ của Đảng vinh quang. Kan Lịch
ơi hãy nhịp nhàng tiến lên. Tính tính tính tang tang tang tiền” (“Nhằm thẳng
quân thù mà bắn” là tên một truyện ký của Hồ Phương viết về Nguyễn Viết Xuân,
còn “Dưới ngọn cờ vinh quang của Đảng” là tên một hồi ký của tướng Song Hào, Hồ
Phương ghi)
XUÂN SÁCH và chân dung các đồng nghiệp - Kỳ 2: Tiếng nói từ cõi vô danh
18 tuổi Hồ Phương có “Thư nhà”, 22 tuổi Nguyên Ngọc
có “Đất nước đứng lên”, 27 tuổi Nguyễn Khải có “Mùa lạc”. Xuân Sách thì sao? Lớp
trẻ về sau nhắc tới anh, bảo đã có đọc “Đội du kích thiếu niên Đình Bảng” ( in
lần đầu 1971) của anh từ nhỏ. Nhưng tôi biết hồi 1971, các đồng nghiệp trong cơ
quan chẳng ai nói một câu nào về cuốn sách đó cả. Mà lúc đó anh cũng sắp sửa
sang tuổi 40. Xuân Sách hiểu điều đó. Khi bị người ta lãng quên, anh không đòi
hỏi. Nói chung anh có lối sống bình thản của người gọi là biết thân biết phận,
không lồng bồng mơ tưởng hão huyền. Cái nhìn đằm hơn về thế sự. Sự thông cảm dễ
dàng với những cái tầm thường. Khả năng đơn độc trên con đường mình chọn cho
riêng mình … Về sau này khi đã nổi tiếng, niềm kiêu hãnh ở Xuân Sách nhiều khi
có trở thành quá đáng, nhưng tôi biết nó chẳng qua chỉ là phản ứng tự nhiên của
người đã ngụp lặn trong sự vô danh quá lâu, mà lại thừa thông minh để biết rằng
thực ra có những lĩnh vực mình chẳng kém gì người đời.
XUÂN SÁCH và chân dung các đồng nghiệp - Kỳ 1: Tiếp nối mạch thơ của Tự Lực Văn Đoàn
Trên tờ Ngày Nay, Thế Lữ và Tú Mỡ từng có mục “Minh
niên giáng bút”, viết về Lưu Trọng Lư:
“Cái tên này cũng đáng ngờ. Ấy bình hương khói hay lừa nặng cân. Làm thơ giàu
điệu nghèo vần. Ra đời với bác sơn nhân độ nào”, viết về Lê Văn Trương: “Nói năng
hùng dũng hơn người. Khôn vì xuôi ngược đã mười năm xưa. Đầu làng sức mạnh có
thừa. Vỗ vào ngực thét: tôi thờ trái
tim”. Hoặc viết về Lan Khai hai bài, bài thứ nhất: “Tên đâu trái ngược lạ đời.
Là hoa mà lại có mùi... chẳng thơm. Tài trông anh Mán phi gươm. Chú Mèo lãng mạn,
cô Mường ngâm thơ”, bài thứ hai “Tên là Lan ở trên đời. Chẳng thơm hẳn đã có
mùi khai khai. Viết văn kể chuyện dông dài. Ở trên mạn ngược làm vui đường rừng!”.
Thứ Hai, 12 tháng 10, 2015
TRẦN ĐỨC TIẾN thả hy vọng trên đôi cánh chuồn chuồn
Giữa lúc dư luận đang lo lắng về sự thiếu vắng những
trang sách dành cho trẻ thơ thì mới đây, nhà văn Trần Đức Tiến đã trình làng tập
truyện “Trên đôi cánh chuồn chuồn” (NXB Kim Đồng) viết cho thiếu nhi, chỉ
vài tháng sau tập đoản văn và tuỳ bút “Thả hy vọng” (NXB Trẻ) cũng
khá ấn tượng của ông dành cho người lớn được ấn hành. Hai tác phẩm trình
làng cùng năm 2015, cách nhau vài tháng, cho thấy sức nghĩ, sức viết khá mạnh mẽ
của Trần Đức Tiến, nhà văn tuổi lục tuần sinh trưởng ở Hà Nam, xuất thân từ Trường
đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội nhưng lại dấn thân vào nghiệp văn chương và gắn
bó với thành phố biển Vũng Tàu hơn 30 năm qua.
Ông già chải chuốt ngồi xe lăn, bỏ lại sau lưng những bài ca say đắm
Nhiều người nói nhạc sĩ Thanh Tùng bệnh nặng lắm rồi.
Tìm ông đỏ mắt. Người bảo ông vẫn sống ở TP HCM. Người nói ông đã ra Hà Nội từ
ba năm trước để chữa bệnh. Người cho hay ông giờ chỉ nằm một chỗ, không nói được,
mọi sinh hoạt hàng ngày đều phải nhờ đến hộ lý. Những thông tin hiếm hoi vẽ ra
hình dung về một cụ già ốm yếu, nằm liệt, quanh giường đầy thuốc men, cuộc sống
như ngọn đèn dầu leo lét. Gặp ông, mọi bi quan đều biến mất. Thay vào đó là sự
bất ngờ. Bên bàn uống nước ở vườn sau của ngôi biệt thự nơi nhạc sĩ Thanh Tùng
sống cùng vợ chồng con trai thứ, ông ngồi chờ sẵn. Nhạc sĩ mặc quần xám, áo sơ
mi đen trắng cộc tay thời thượng, đi đôi giày lười xám ăn nhập với trang phục,
đội chiếc mũ fedora. Người nhà cho hay đích thân nhạc sĩ Thanh Tùng chọn bộ đồ
để mặc khi biết có khách và sẽ lên hình.
Chủ Nhật, 11 tháng 10, 2015
DƯƠNG TRỌNG DẬT và 8 khúc ưu tư nhân tình thế thái hôm nay
Sau đại hội nhà văn xa lắc xa lơ mới gặp một anh bạn. Chưa kịp
bắt tay, anh bảo: sao thằng T nó nói xấu ông dữ thế? Nói sao? Nó bảo ông sống không tình nghĩa.Mấy năm ông làm TBT báo
SGGP lỗ mấy trăm tỷ đồng. Tôi ngạc nhiên. Sao lại có thông tin bịa đặt vậy nhỉ?
Tôi từng 3 khóa làm phó cho 3 đời Tổng biên tập, một khóa làm Tổng biên tập,
chưa nếm mùi báo lỗ bao giờ. Báo SGGP cho đến thời tôi là một tờ báo hùng mạnh
về kinh tế, là anh cả đỏ trong làng báo đảng Việt Nam. Chúng tôi có đất và văn
phòng ở nhiều trung tâm quan trọng của cả
nước. Lương cán bộ công nhân viên và nhuận bút
thuộc nhóm các tờ báo hàng đầu. Phóng viên chúng tôi đi nước ngoài theo
các nguyên thủ quốc gia đều bằng tiền của báo. Chúng tôi tự chủ về kinh tế và
thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế cho nhà nước và ngân sách cho quỹ đảng, có lãi
ròng. Chúng tôi đầu tư xây văn phòng ở Hà Nội, Cần Thơ và chuẩn bị đủ vốn đối ứng
để để xây cao ốc 18 tầng tại 34-38 Nguyễn Thị
Minh Khai… Nghe nói báo đã lỗ ngay mấy năm sau đó, nhưng khi ấy tôi đã rời ghế và thật sự cũng không
hiểu vì sao nó lại có thể lỗ...
ĐINH KỲ THANH nhớ những học trò tài năng mệnh yểu. Kỳ 2: HÒA VANG
Vào những năm đầu Sài Gòn và miền Nam được hoàn toàn
giải phóng, tôi làm báo ở Sài Gòn và có được đọc một số bài viết và truyện ngắn
của tác giả Hòa Vang in rải rác đó đây. Tôi thấy có cảm tình với người viết
nhưng không hề biết đó là Nguyễn Mạnh Hùng, một học trò cũ của mình. Mấy năm
sau nữa, Hòa Vang xuất bản các tập truyện ngắn gây được sự chú ý của bạn đọc và
được nhận giải thưởng cuộc thi viết truyện ngắn của báo Văn Nghệ Trung Ương…thì
tôi mới biết rõ tác giả là ai và thầm mừng cho Hùng đã bước đầu thành đạt trong
sự nghiệp viết văn. Thế rồi tôi gặp lại Hùng trên trang báo nào đó với hình ảnh
một anh chàng để râu để tóc khá dị hợm, làm như một kẻ sĩ thời xa xưa nào đó rất
lớn tuổi. Tôi phì cười bởi tôi không ưa cái “mốt” nuôi râu, để tóc dài rất “thiếu
vệ sinh” và “phản đối mỹ thuật” của một số văn nghệ sĩ thích chơi trội, khác
người…
Thứ Bảy, 10 tháng 10, 2015
ĐINH KỲ THANH nhớ những học trò tài năng mệnh yểu. Kỳ 1: THẢO PHƯƠNG
Sau những năm dạy tại Trường cấp 3 Học sinh miền Nam số 24 ( Hà Đông ) và trường Cấp 3 Học sinh miền Nam- Đông Triều, trong nhiều năm tiếp sau tôi
đã dạy học tại trường Phổ thông cấp 3 Hà Nội B và Trường Sư phạm 10+2, 10+3 Hà Nội. Tại
các trường này tôi đã có nhiều ấn tượng đẹp về các học trò thông minh và tài
hoa mang đậm chất Hà Nội qua các lớp mình từng dạy. Rất nhiều em trong số này về
sau đã trở thành các trí thức có tài, có học vị cao, có nhiều đóng góp tốt cho
đất nước. Một số em đã trở thành những cán bộ quản lý giỏi, thành cán bộ lãnh đạo
tài năng ở các cấp chính quyền thành phố và Trung Ương. Thế nhưng từ góc độ của
một người thày giáo dạy văn và từng cầm bút viết báo, viết văn, những học trò
mà tôi nhớ nhất vẫn là những nhà thơ, nhà văn sớm thành đạt, sớm bộc lộ tài
năng nhưng buồn thay lại “vắn số” vì đã sớm mắc bạo bệnh, phải từ giã cuộc đời
khi mộng ước chưa thành, sự nghiệp văn chương còn dang dở…
Thứ Sáu, 9 tháng 10, 2015
Đi Về Nơi Hoang Dã có giá trị gì ?
Nhận định của nhà văn Trần Đức Tiến: “Văn xuôi Nhật
Tuấn là thứ văn xuôi đậm chất "đàn ông", mạnh mẽ, trần trụi và tốc độ.
Từ đầu tới cuối cuốn sách “Đi về nơi hoang dã” ngót ba trăm trang, luôn giữ vững
một nhịp điệu gấp gáp, lôi cuốn. Phong phú chi tiết gây ấn tượng mà không cường
điệu. Ngôn ngữ, hành động thô thiển, tục tĩu của các nhân vật hoà hợp thật tự
nhiên với bối cảnh khắc nghiệt của câu chuyện. Hiếm hoi mới bắt gặp một trang
sách mềm mại (về tình yêu, kỷ niệm...), nhưng những chỗ tác giả chủ động
"giảm ga" ấy chỉ chứng tỏ sự vững vàng trong cách viết của mình. Theo
tôi, đây là một thành công, một đóng góp rất đáng kể của Nhật Tuấn. Một “điểm
son” không có nhiều trong văn học của chúng ta lâu nay”.
NHẬT TUẤN người ra đi, văn chương ở lại
Ngày mai 10-10-2015, lễ viếng và lễ truy điệu nhà
văn Nhật Tuấn diễn ra tại Nhà tang lễ TPHCM 25 Lê Quý Đôn, quận 3 từ 7h đến
10h, sau đó hỏa táng tại Bình Hưng Hòa. Rồi đây, văn học sử Việt Nam sẽ phải
ghi nhận và đánh giá đầy đủ đóng góp của Nhật Tuấn trong tư cách một
nhà văn chuyên nghiệp. Nữ sĩ Ngô Thị Kim Cúc cho rằng: “Văn phong nhẹ nhõm có
phần hiện đại và cả chất lãng mạn, lại chuyển tải được những nội dung thô ráp,
sần sùi của cuộc sống, Nhật Tuấn đã tách khỏi nhiều đồng nghiệp của mình, không
hòa giọng vào dàn hoan ca”.
Thứ Năm, 8 tháng 10, 2015
Giải Nobel Văn Chương 2015 thuộc về nữ sĩ SVETLANA ALEXIEVICH
Đúng như dự đoán của giới cá cược, nữ văn sĩ Svetlana
Alexievich trở thành chủ nhân giải Nobel Văn học thứ 112 trong lịch sử. Viện
Hàn lâm Thụy Điển công bố: “Giải Nobel Văn học 2015 được trao cho Svetlana
Alexievich để tôn vinh những dòng văn phức điệu của bà. Văn của bà là
tượng đài tri ân sự đau khổ và lòng dũng cảm trong thời đại chúng ta. Những
dòng văn phi thường giúp nhân loại hiểu biết sâu sắc hơn về cả một thời đại của
thế giới - thời đại Liên bang Xô Viết". Cuốn sách đầu tiên của văn sĩ
là “War's Unwomanly Face”, lấy nguyên liệu từ những cuộc phỏng vấn của tác
giả với hàng trăm phụ nữ từng tham gia Thế chiến II. Tiểu thuyết là những dòng
tự sự của các nhân vật nữ từng trải qua chiến tranh. Từng câu chuyện của mỗi
nhân vật ghép nên bức tranh giàu chi tiết và mới mẻ về Thế chiến II. Sau khi
xuất bản năm 1985, sách được tái bản hơn hai triệu cuốn.
NHẬT TUẤN nhà văn chuyên nghiệp
Đánh giá của
nhà phê bình Nguyễn Thị Thanh Xuân: “Nhân vật của Nhật Tuấn phần lớn là trí
thức, họ thường loay hoay, lẩn quẩn, buồn bã trong những dòng suy tưởng riêng
tư hơn là hành động thực tiễn. Họ thông minh, nhiều hiểu biết, chịu khó đọc
sách. Họ là những văn nghệ sĩ tài ba, hiểu đời, hiểu nghề, nhưng không tránh
được áp lực của xã hội, họ chao đảo trong cơn lốc của đời sống khốn khó vây
quẩn. Đó cũng là những viên chức trung thành với cách sống và quan niệm một
thời, về già sống kham khổ tựa nhờ vợ con. Đó là những cô gái số phận trôi dạt
xuống đáy xã hội mà tâm hồn còn ánh lên chất nhân hậu, giàu nữ tính … Nhưng hầu hết nhân vật của Nhật Tuấn
đều không đi đến đích, không thành đạt. Họ mới yếu đuối và cô đơn làm sao trong
thế giới này. Luôn luôn run sợ và đầy mặc cảm phạm tội, họ sống thấp thỏm đầy
âu lo, thậm chí lâm vào trạng thái tự kỷ ám thị về những điều mình không có.
Không đủ sức mạnh để cải tạo hoàn cảnh, họ giữ cái lòng tốt bất lực của mình
trong một thái độ sống lơ ngơ, phân vân, buông xuôi; hoặc để chống lại cái ác,
họ chỉ có cách hủy hoại mình để khỏi bị vấy bẩn”.
Thứ Tư, 7 tháng 10, 2015
NHẬT TUẤN suốt đời bận rộn văn chương
Nhật Tuấn nhận ra rằng truyện ngắn khó chuyển tải hết sự bồn
bề của xã hội, và ông chuyên tâm viết tiểu thuyết. Thời đổi mới, Nhật Tuấn tung
ra một loạt tiểu thuyết như “Bận rộn”, “Mô hình và thực thể”, “Niềm vui trần
thế”, “Lửa lạnh”, “Biển bờ”, “Tín hiệu một con người”, “Những mảnh tình đã vỡ”…
và nổi bật nhất là “Đi về nơi hoang dã”. Nhà văn Nhật Tuấn tâm niệm: “Văn
chương với tôi là cách vượt thoát duy nhất khỏi những cảnh ngộ “chân tường” mà
tôi thường bị dồn tới. Tôi phải cảm ơn số phận đã luôn trợn mắt lên với tôi.
Nhờ những quả đắng mà nó thường mang tới, tôi luôn bám chặt lấy nghiệp chữ
nghĩa. Bởi lẽ, nếu không còn văn chương nữa, thì tôi biết trò chuyện với ai?”. Tác
phẩm của Nhật Tuấn ngổn ngang dằn vặt và suy tư. Thế nhưng, cuộc sống của ông
lại rất phóng khoáng. Nhật Tuấn đã ba lần kết hôn, rồi vẫn lủi thủi một mình.
NHẬT TUẤN và những khoảnh khắc bên cạnh bạn bè
Nhà văn Nhật Tuấn đã qua đời lúc 6 giờ chiều ngày
6-10-2015. Sự ra đi đột ngột của ông ở tuổi 74 khiến đồng nghiệp cầm bút ngỡ
ngàng. Nhà văn Nhật Tuấn là tác giả của hai truyện ngắn từng xôn xao văn đàn một
thời: “Trang 17” và “Con chim biết chọn hạt”. Trong giai đoạn đổi mới, nhà văn
Nhật Tuấn nổi lên với những tiểu thuyết bộn bề thế sự như “Bận rộn”, “Lửa lạnh”,
“Những mảnh tình đã vỡ”, “Tín hiệu một con người”… và đặc biệt là “Đi về nơi
hoang dã”.
Vĩnh biệt nhà văn Nhật Tuấn, cùng xem lại những bức ảnh
của ông bên cạnh bạn bè. Tất cả đều là kỷ niệm, tất cả đều đáng nâng niu…
Thứ Ba, 6 tháng 10, 2015
NHẬT TUẤN đi về nơi hoang dã
Trong “Đi Về Nơi Hoang Dã”, ngũ hành người
chỉ là một toán, răm rắp tuân lệnh của toán trưởng, phạt cây, mở đường, ăn rắn
ăn rết, đói khô mép khô môi, cắn rắng, cầm lòng ức nín mà hô khẩu hiệu tiến lên
Đỉnh Hua Ca/ thiên đường. Chỉ có tiến lên, kẻ nào mở miệng bàn không tiến, nghi
hoặc ‘đường đi không đến”, hoặc có đến thì đấy cũng chỉ là Đỉnh Hua Ca đầy
sương mù và nước đọng bẩn thỉu… thì xích xiềng/xiềng xích/xích xiềng và cái chết
nhơ bẩn, hổ cha, xấu mẹ, ô danh nguồn cội xóm làng…là một kết thúc. Vì thế, chỉ
một con đường vượt núi, tiến lên đỉnh Hua ca huy hoàng. Tiến lên. Tiến lên ta lại
tiến lên/ Tiến lên ta quyết vượt lên hàng đầu/ Hàng đầu chẳng biết đi đâu/ Đi
đâu thì cứ hàng đầu tiến lên/ Nhất định phải tiến lên. Không được phép nghi ngờ
cái sai lầm, cái lạc hướng của Một Ban Chỉ Huy vô hình, vô tích sự, ngây thơ, ngu
dốt nào đó...
HỒ ANH THÁI cảm thấy ĐƯỢC
Đại hội một hội nghề nghiệp. Một nữ đại biểu ngày
trước là hoa khôi, từng làm xao xuyến bao nhiêu đồng nghiệp, cả trẻ lẫn già.
Bây giờ thì hoa khôi đấy, tóc bạc trắng bơ phờ đi lại lờ đờ giữa hai hàng ghế đại
hội. Đi lại là chuyện bình thường. Điều không bình thường là ở chỗ cả hội trường
đang lúc thảo luận nghiêm túc thì bà cứ dò dẫm đi. Dép lê đi. Đi đúng kiểu ma nữ
đầu bạc trong phim Liêu trai. Một nữ đại biểu kêu: Sao cái bà kia cứ đi qua đi
lại thế kia? Tôi bảo: Đến tuổi ấy, rồi cô cũng đi như vậy, ngồi một chỗ đau
xương đau cốt, không đi qua đi lại vận động sao được. Một nữ đại biểu khác kêu:
Lại còn đi dép lê nữa chứ. Tôi bảo: Đến tuổi ấy, cô cũng sẽ đi dép lê, chân sẽ
bám đất, chứ đi giày cao gót có mà ngã lộn cổ. Một cô khác: Thế thì ngồi yên ở
nhà, đại hội đại hè làm gì. Ấy đấy, tuổi ấy khó ai chịu ngồi yên ở nhà khi thấy
đồng nghiệp kéo nhau đi đại hội hết, dung dăng dung dẻ, năm năm mới có một lần.
NGUYỄN THANH viết để trả nợ ân tình
Nhắc đến Nhà văn
Nguyễn Thanh (Mười Thanh), rất nhiều người biết anh qua những trang viết, từ
báo chí đến văn học hồi thập niên 60 của thế kỷ trước cho đến nay. Cả đời cầm
bút, Nguyễn Thanh đã để lại dấu ấn khó quên đối với những ai đã từng đi qua
cuộc chiến tranh trên vùng đất Tây Nam Bộ. Vẫn với giọng văn điềm đạm, tả thực
một cách dung dị nhưng phản chiếu rõ nét những lát cắt thời gian mà anh bước
qua, chứng kiến, trăn trở…Hơn 70 tuổi rồi nhưng anh vẫn còn thao thức vì
món nợ anh đã vay của quê hương, anh em, đồng đội, bà con vùng kháng chiến, đến
nay vẫn chưa trả xong mặc dù đã cố gắng “cày cuốc” trên mảnh đất văn chương
suốt thời gian dài, bởi món nợ ân tình quá lớn.
Thứ Hai, 5 tháng 10, 2015
Dựng hàng rào kỹ thuật có thể chấn hưng điện ảnh Việt ?
Lâu nay,
một vấn đề luôn tạo mâu thuẫn, tranh cãi dai dẳng giữa các nhà sản xuất phim và
cơ quan kiểm duyệt - đó là cảnh “nóng”. Ngay tại buổi hội thảo, những quy định
liên quan đến cảnh khỏa thân, tình dục trong phim cũng đã rất “nóng” trong quan
điểm của các đại biểu. Dự thảo lần này quy định, với loại phim C16, C18 chấp
nhận phim có hình ảnh khỏa thân, tình dục nhưng mức độ thời lượng và cảnh
“nóng” lẫn hình ảnh khỏa thân được cho phép không dài quá 5 giây và thể hiện
không quá 3 lần trong phim. Hầu hết các nhà làm phim, các nhà sản xuất và phát
hành có mặt tại hội thảo đều cho rằng quy định như vậy là hơi cứng nhắc và
khiên cưỡng. Vì sự thực nếu phản cảm thì 1 giây cũng phản cảm còn nghệ thuật
thì 5 giây là quá ngắn. Các đạo diễn "kêu" rằng trên thế giới không
có quy định về thời gian, việc áp dụng thời gian sẽ khiến sự sáng tạo của các
đạo diễn bị bó hẹp và dễ tạo tình trạng lách luật. Có thể các đạo diễn chấp
nhận không phân cảnh khỏa thân nào quá 5 giây nhưng nếu trong phim có nhiều
cảnh cộng lại thì thời gian có thể vượt lên khá nhiều.
Chủ Nhật, 4 tháng 10, 2015
NGUYỄN ĐỨC TÙNG nhớ một mùa tựu trường
Tôi muốn nhớ mãi mùi cỏ dại khi băng qua nghĩa
trang, tâm trí đầy màu sắc của đào và lê, nhìn những cuộn khói bốc lên từ đống
lửa người thợ săn, sự bồi hồi nhẫn nại của cảm giác cứu chuộc, sự thăng bằng giữa
công việc thường ngày vụn vặt và sự thơ mộng, chúng bao phủ tôi, dẫn tôi đi.
Tôi muốn ghi nhớ cặp mắt đen của con chồn hoang hôm ấy, tôi muốn đi tìm ý nghĩa
của ngày khởi đầu như khi bạn cho tay vào hộp thư trước nhà một kẻ đi xa, đựng
đầy thư lẫn lá vụn. Có một điều gì khó
diễn tả trong vòng tay người bạn bản xứ chào đón chúng tôi, những người trong
nhà thờ, thiện nguyện viên, học sinh, thầy giáo. Nơi ở của chúng tôi chất đầy
những thùng đựng quần áo, mới và cũ, những thùng đựng sách vở, mới và cũ, mang
tới liền liền, và khi chúng được mở ra, cái nào cũng tươi tắn thơm tho.
Thứ Sáu, 2 tháng 10, 2015
NGUYỄN HUY THIỆP có được thì có mất
Tất cả những nhà tiểu thuyết của chúng ta đều loanh
quanh, đều ngậm ngùi về những thứ gì đã qua rồi. Tác phẩm của tôi là mang ý thức
công dân rất cao. Tại vì tôi viết về vấn đề hiện nay gay cấn nhất, đấy là tầng
lớp thanh niên hiện nay. Một nhà báo đã tới hỏi tôi, qua cuốn “Tuổi hai
mươi yêu dấu”, ông muốn gửi thông điệp gì? Tôi có nói là: tôi cũng có tham
vọng gửi nhiều thông điệp khác nhau tới độc giả, nhất là độc giả trẻ. Chí ít có
hai điều mà tôi muốn nhấn mạnh. Một, hãy trở lại với thiên nhiên, tự nhiên. Xã
hội càng phát triển, càng hiện đại bao nhiêu, ngoài những giá trị tích cực ra
thì ở đó có chứa ẩn nhiều cạm bẫy, nhiều cám dỗ bấy nhiêu. Chỉ có thể trở về với
tự nhiên, trở về với thiên nhiên, “trở về với Mẹ ta thôi”, thì lúc đấy con người
mới tìm thấy cái tôi đích thực của mình. Hai, cuộc sống là tươi đẹp, tuổi trẻ
là tươi đẹp, đừng nên vì bất cứ lý do gì mà hủy hoại hay làm tổn thương nó.
Thứ Năm, 1 tháng 10, 2015
NGUYỄN KHẮC PHÊ vượt bom đi học viết văn
Tôi được gọi ra Hà Nội dự “Lớp bồi dưỡng những người
viết trẻ” khóa 3 của Hội Nhà văn vào cuối tháng 9/1968, khi đương là cán bộ
ngành giao thông Quảng Bình. Người ta ra mặt trận, chứ đi học viết văn lúc chiến
tranh ác liệt thì có chi mà kể. Tuy vậy, chỉ riêng cuộc “hành quân” từ Quảng
Bình ra Hà Nội hồi ấy, có lẽ cũng nên “chép” lại để bạn đọc hôm nay được biết
“ngày xưa” đã có một cách đi “kỳ quặc” như thế. Tôi quyết tâm đi học viết
văn, dù biết chuyến đi đầy nguy hiểm, nhưng nghĩ rằng đây là dịp để mình có thể
viết nên những trang sách, trả “món nợ” với các đồng đội và nhân dân đã hy sinh
trên những con đường ra mặt trận.
Đăng ký:
Bài đăng (Atom)