Giá trị của ngôn từ ngọt ngào

Tuần trước, tôi đọc một bài báo trên tờ tạp chí dành cho phụ nữ, nội dung tư vấn cho các cặp đôi cách hâm nóng và duy trì tình yêu, trong đó có khuyến cáo mỗi cặp vợ chồng nên nói chuyện với nhau tối thiểu mỗi tuần 20 phút. Nghĩa là mỗi ngày chỉ yêu cầu đối thoại được 3 phút đã là tốt lắm. Nghĩa là số lượng những cặp vợ chồng nói chuyện với nhau trung bình mỗi ngày chưa đủ 3 phút là rất nhiều. Đời sống gia đình hạnh phúc dễ được ngụy trang bề ngoài bằng sự bằng phẳng không cãi cọ, sự nhất trí đồng lòng, những món quà tặng, những lễ kỷ niệm, những buổi gia đình đầm ấm đi nghỉ dưỡng, xem phim, ăn nhà hàng… song không thể che đậy ở một resort trên bãi biển, nơi lặng yên thiên đường của hai người có thể chỉ dành cả ngày để ngắm nhìn nhau hoặc những câu chuyện dài bất tận, nhưng sẽ là tra tấn đối với hai kẻ không còn chuyện gì để đối thoại và chia sẻ mà cứ phải đối mặt với nhau 24/24 giờ.

GIÁ TRỊ CỦA NGÔN TỪ NGỌT NGÀO

DI LI

Đợt đi trại viết, các nhà văn chúng tôi ở trong khu resort duy nhất của một thành phố nhỏ. Lễ khai mạc diễn ra bên cạnh bể bơi, lúc có khá nhiều khách đến ăn tối. Một du khách nữ người Hàn thấy đông vui cũng muốn được hát một bài tặng các nhà văn. Chúng tôi ủng hộ nhiệt tình. Cô là một ca sĩ opera, giọng hát chuyên nghiệp trong vắt. Trước đây cô từng sống và làm việc ở Rome. Ông chồng trước khi cưới vì hâm mộ giọng hát của cô quá mà đăng ký xin làm học viên luyện giọng. Lẽ tất nhiên câu chuyện của cô giáo và học trò kết thúc bằng một đám cưới. Và giờ cô đang đi nghỉ cùng chồng. Anh giám đốc điều hành khu nghỉ dưỡng kể rằng mặc dù hai người lấy nhau đã lâu, hơn chục năm rồi nhưng lúc nào cũng ríu rít như chim. Lúc đưa họ đi tham quan các danh lam thắng cảnh, để ý thái độ ngó nghiêng phong cảnh và líu lo bình luận thấy chẳng khác nào những cặp đôi mới yêu nhau. Khi vợ hát, anh chồng cũng đứng chực sẵn bên cánh gà để sẵn sàng hỗ trợ bất cứ điều gì cô cần, vẫn giống như thể một fan hâm mộ của hơn chục năm trước vậy. Tôi xua tay bảo thôi khỏi cần kể chi tiết, vì chỉ cần chứng kiến một cặp vợ chồng nào đó đi nghỉ ở resort mà không kèm theo bất kỳ ai, thì biết ấy là họ đang rất hạnh phúc. Resort, những nơi tuyệt đẹp, lặng lẽ và yên bình, hoặc là để dành cho những cặp vợ chồng mới cưới, hoặc để cho cả đại gia đình ông bà bố mẹ con cái đi nghỉ dưỡng, hoặc doanh nghiệp đãi ngộ chế độ cho nhân viên, hoặc được tài trợ cho… những nhà văn như chúng tôi ngồi sáng tác cả tháng trời, không phải là nơi dành cho những cặp vợ chồng cả ngày không biết nói chuyện gì với nhau.

Có lần ở Sapa, tôi cũng bắt gặp một đôi vợ chồng người Australia đi du lịch. Chỉ hai người, chứ không ở trong bất cứ một nhóm tour nào thường thấy dành cho những người cao tuổi. Và hai người này đều đã ngoài sáu mươi. Cả hai rất thân thiện. Họ kể rằng họ đã đi hết Huế, Hội An, Mũi Né, Sài Gòn, Vịnh Hạ Long, Hà Nội, Bắc Hà và giờ có mặt ở Sapa. Họ hỏi ý kiến tôi về nơi đẹp nhất Việt Nam. Trong lúc bà vợ nói chuyện, ông chồng đứng trong sảnh gọi với:

- Marriane!

- Yes, dear? (Gì vậy cưng?)

Người vợ tên Marriane cất lời một cách âu yếm rồi vội vã quay vào sảnh xem chồng gọi gì. Có lẽ chăng, điều quyết định sự thành bại trong một cuộc hôn nhân, nền tảng cho một cuộc hôn nhân lâu dài chính là tình bạn. Một cuộc sống chung kéo dài đơn điệu và tẻ nhạt sẽ nhanh chóng khiến niềm si mê ban đầu biến mất nhưng sự tri kỷ thì còn lại vĩnh viễn. Trong tình bạn, sự thấu hiểu lẫn nhau, sự đồng cảm, bình đẳng về tri thức, cùng chung sở thích và chí hướng chính là yếu tố cấu thành. Thành ra có câu “Hai người yêu nhau, không phải là khi hai người nhìn nhau mà chính là khi cả hai cùng nhìn về một hướng”. Chính tình bạn trong tình yêu này sẽ tái tạo lại sự si mê đã dần phai nhạt.

Có nhà phê bình trong một cuộc đông vui mới chợt buột miệng: “Vợ chồng mà ngoài năm mươi thì cứ nên sống riêng ra là tốt hơn”. Theo thời gian, càng ngày người ta càng sợ phải nói chuyện với nhau chăng? Hồi còn trung học, mỗi lần sang nhà các bạn chơi, tôi hay tò mò hỏi thăm về sự lạ nhà bạn khi thấy bố bạn ngủ tầng ba, mẹ bạn ngủ tầng một. Cả ngày họ chỉ trao đổi với nhau vài mệnh lệnh thức không thể không nói thành lời, có lẽ cũng chưa đủ 3 phút cho một ngày. Thậm chí ngay cả những mệnh lệnh thức ấy, họ cũng sai truyền con cái, kiểu: Gọi bố xuống ăn cơm. Bạn tôi bảo rằng “Ừ, bố mẹ tớ chẳng có chuyện gì để nói với nhau cả”. Trong lúc tuổi nhỏ ngây thơ ấy, tôi tự lý giải và khẳng định rằng: Chắc bố mẹ các bạn hồi trẻ không yêu nhau, mà bị ông bà ép cưới.

Nhiều người hay than phiền một câu phổ biến “Sao bây giờ anh ấy/cô ấy khác thế? Cứ như đã biến thành con người khác.” Họ so sánh con người bây giờ và trước đây, thấy cứ như thể là hai con người hoàn toàn khác biệt vậy. Con người bây giờ luộm thuộm, bừa bộn, bủn xỉn, cay nghiệt, lắm lời, lỗ mãng, vô tâm, lạnh lẽo, ích kỷ, tham lam, giả dối, độc ác… Có người khi ly dị cò kè chia đôi từng cái bát đôi đũa, tranh giành từng đứa con, mục đích là để cho bõ tức. Thậm chí có người còn chặt đôi cái giường ra để chia, cũng là để cho bõ ghét. Tôi đồ rằng không phải họ biến thành con người khác mà đó mới chính là con người họ, là bản chất thật của họ. Còn trước đây, chính tình yêu đã biến họ thành con người khác. Tình yêu khiến con người ta trở nên dịu dàng, nhân hậu và hào hiệp. Không ai khi yêu lại cục cằn, thô lỗ, nói năng cụt ngủn. Không ai đến gặp người yêu trong bộ dạng lôi thôi, luộm thuộm, bốc mùi. Đến Chí Phèo còn được tình yêu hóa phép cho thành con người vô cùng đáng yêu. Sophocles, kịch gia Hy Lạp cổ đại có câu: “Người phụ nữ nói to với người đàn ông nàng dửng dưng, nói khẽ khàng với người nàng bắt đầu yêu và giữ yên lặng với người nàng đang yêu”. Khi tình yêu đã hết hoặc dần dần phai nhạt, con người cũng từ từ trở lại với bản chất của mình. Tình yêu không những biến người này thành con người khác, nó còn có thể biến con người thành ra một kẻ mù quáng luôn được bao phủ bởi những hào quang lấp lánh của người đang yêu. Vì thế nên nhà văn Pháp André Maurois mới chia sẻ kinh nghiệm rằng “Ta không yêu một người con gái vì những lời nàng nói. Ta yêu những lời nàng nói vì ta yêu nàng”. Còn tổ tiên ta thì nôm na: “Yêu nhau mọi việc chẳng nề, dù trăm chỗ lệch cũng kê cho bằng”. Khi hào quang mù quáng muôn thuở của tình yêu đã tan đi, người ta chỉ còn thấy trần xì những điều trần tục nhất, những chỗ lệch giờ mới thành kênh. Khi ấy, nếu tình yêu không được thiết lập trên nền tảng của một tình bạn và một người tri kỷ, người ta sẽ coi tất cả những gì còn lại được quy vào hai từ tẻ nhạt là Nghĩa vụ và Trách nhiệm.

Cạnh nhà tôi có bà vợ một ông cựu giám đốc Sở… Hà Nội. Một sáng nọ bà đi cấp cứu vì nửa đêm vào nhà vệ sinh, quýnh quáng ngã sấp mặt xuống đất chảy máu đầu. Mãi sau con cái mới biết, trong khi ông chồng ngủ phòng bên cạnh, đêm ngáy o o chẳng hay biết gì. Tuần trước tôi lại đi dự đám tang một ông lão. Ông lão còn khỏe mạnh, vẫn đi tập thể thao và tụ tập bạn bè. Nhưng lúc đi ngủ ông bị đột tử không ai biết, cũng vì lý do bà vợ ngủ ở phòng bên cạnh. Khi nghe câu chuyện ấy tôi lại chạnh nghĩ tới khoảnh khắc cặp vợ chồng già gọi nhau vào buổi sáng vàng rượi nắng trong sảnh chờ khách sạn Sapa.

- Marriane!

- Yes, dear?

Giá trị của ngôn từ ngọt ngào

Xem nhiều

Tin mới