Hồi ức của nhà thơ Phan Thị Thanh Nhàn: Sau khi tôi vào Sài Gòn mấy hôm, nhà văn Lê Minh Khuê cũng vào và được hội văn nghệ cho ở cùng phòng với tôi. Hai chị em bắt đầu chuỗi ngày đầy kỷ niệm. Chiều ba mươi Tết,chúng tôi được các anh ở Hội văn nghệ thành phố cho lên ô tô đi một vòng quanh Sài gòn. Thành phố tấp nập, tưng bừng đón cái Tết đầu tiên sau giải phóng. Nhà nhà treo từng dây pháo dài hàng mét trước cửa, bày cỗ trước nhà chuẩn bị đón giao thừa. Các chị mặc áo dài lửng, tức là tay ngắn và loe, vạt áo dài hẹp và ngắn, gần như ngang gối xúng xính dắt con dạo chơi ngoài phố , bọn trẻ thì tung tăng ôm búp bê, bánh kẹo, thú nhồi bông chạy tung tăng. Sài Gòn Tết năm 1976 cái gì cũng mini: xe đạp mini, váy mi ni, áo dài mini, tóc các cô gái cũng mini...thật là vui mắt.
Câu chuyện của nhà văn Đỗ Bích Thúy: “Rồi một buổi sáng, mùa xuân ùa tới. Đấy là khi tôi đứng ở hè nhà mình, nhìn vắt qua vườn, thấy cây lê bên vườn nhà cái Lanh đã bật ra những chùm hoa trắng muốt. Cây lê ấy, một cành của nó vươn dài, rủ xuống đầu hồi, chỗ máng nước chảy về, cái Lanh hay ngồi đấy rửa bát. Tôi chạy vùn vụt sang nhà cái Lành, nhảy hai bậc một lên nhà, chạy xuyên qua nhà, phi ra đầu hồi bên kia. Tôi đứng ngẩn ra trước vẻ đẹp kì diệu của những bông hoa lê có năm cánh trắng, cái nhụy với những viên phấn tròn nhỏ xíu đậu rung rinh. Một cơn gió ùa tới, những bông lê chợt run lên. Và một dòng nước lấp lánh từ trong khe suối đột nhiên chảy vòng vèo chậm rãi trên mặt suối đã khô suốt mất thấy tháng mùa đông, trong cái nắng trong suốt xiên qua sương mờ, trong những cơn gió dịu dàng hất theo những hạt mưa xuân bé xíu, nhẹ bẫng”.
Thao thức của nhà văn Chu Lai: “Bỗng tự trong sâu thẳm buồn vui khẽ bật lên một triết lý: Thì ra chiến tranh là ngày nào cũng chôn nhau nhưng chưa đến lượt chôn mình, là đơn vị đặc công chỉ đóng cách Sài Gòn có 15 cây số mà phải hành quân 10 năm trời mới tới nơi, như vậy mỗi năm chỉ nhích lên được một cây số rưỡi, chỉ có điều mỗi cái rưỡi đó là để lại hàng trăm bạn bè, đồng đội ngã sâu vào lòng đất, là cái sự còn sống trở về của mình cứ khắc khoải như người có tội, vậy thực chất đây là cuộc hành binh trên những nấm mồ đãm máu và nước mắt để ca khúc khoải hoàn tức tưởi giữa Thành Đô. Chiến tranh mười người ra đi, hơn phân nửa không trở về thì sao có thể vô tình gọi là ngày hội?”
Trong cái bếp một gian có đủ chỗ để cho chiếc bàn gỗ với một người ngồi ăn, nhìn ra cái ao nhỏ có cây khế. Cây khế chua giờ đã thành khế ngọt vì mẹ chôn con mèo mướp chết già dưới đó. Một khóm ngải cứu, một vạt rau mùi trổ hoa lấm tấm trắng, để dành cho con gái tắm dần cả khi ra giêng.Trên ban thờ cũ kỹ không có một tấm ảnh của cha nhưng nghe mẹ thì cha đẹp nhất làng, người có đôi tay vạm vỡ như bờ vai vì nghề mộc làm gỗ không nhẹ nhàng như mọi nghề khác. Ngày đó cha bảo mẹ đi mua hoa quả về, để thắp hương ông bà, vốn là cha mua được vài tấm gỗ ván, tự tay cha đóng một cái tủ thờ và làm thêm một ngăn dưới cho mẹ để bát đĩa, vò rượu, vò đậu lạc.
Những ngày tất niên vừa làm nốt công việc của năm vừa lo sắm tết gia đình. Cứ bảo bây giờ cái gì cũng sẵn, mua cái xong ngay, đủ ngay thế mà loanh quanh vẫn mỗi ngày mỗi thứ. Vật chất phong phú, đa dạng nhưng những nguyên tắc truyền thống của tết cổ truyền không thay đổi. Những ngày tất niên dồn lại của may mắn - mất mát, của vui – buồn năm cũ , dồn lại trong bữa cơm tất niên. Khép lại của một năm, “ tống cựu nghinh tân”để sớm mai mồng Một tốt lành. Ba ngày tết thong dong áo quần đẹp đẽ sang trọng đi chúc tết họ hàng, đồng nghiệp, họ hàng. Những gì cần cho ba ngày tết đã có những ngày tất niên lo toan đầy. Ôi chao bao cái phải lo cho tết mà cứ náo nức tất cả!
Suy tư của nhà văn Ngô Khắc Tài: “Cõi cực lạc có thật không? Nó là thực hay đó chỉ là ảo ảnh? Trong khi nhiều người đang hướng mắt về nó, thì một số lại sinh lòng nghi ngờ. Người đời nghi ngờ vì bệnh chủ quan luôn cho mình là số 1 làm chủ muôn loài, say sưa chinh phục thiên nhiên và chinh phục vũ trụ nữa. Thấy được mới tin, người đời lao vào những cuộc tìm kiếm. Thí dụ tìm ra được cõi cực lạc, thiên đường đi nữa lập tức họ lại tìm cách khai thác đá quý, kim loại ngay (cũng như hiện nay đang tìm cách khai thác mặt trăng, sao hỏa). Đấy là bản chất của người đời nên cõi cực lạc trở nên xa vời – như ánh trăng ở ngay trước mắt đưa tay vói bắt mà không chạm tới…”
Nghe có vẻ ngây ngô, ở đời ai chả thích cười. Thế nhưng, Nam Cao có thể là một trường hợp ngoại lệ. Được xem như một nhà văn tiêu biểu của dòng văn học hiện thực phê phán, cuộc đời 36 năm của Nam Cao (1915-1951) chỉ viết về trí thức nghèo và nông dân nghèo, với bao nỗi buồn thương dằng dặc. Đọc tác phẩm Nam Cao, chỉ muốn… khóc cho “một bữa no” của những kiếp người bần cùng và đói rách. Ấy vậy mà, ngay giai đoạn bút lực sung mãn nhất, Nam Cao lại thích… cười. Tháng 9- 1943, Nam Cao in truyện ngắn “Bực mình” trên tờ Tiểu Thuyết Thứ Bảy, sau đó tự mình sửa lại thành “Cười”, và lấy “Cười” làm tên chung cho tập truyện ngắn xuất bản cùng năm. Rõ r àng , Nam Cao có tâm đắc thực sự với “Cười”.
Là một bác sĩ thành đạt tại Canada, Nguyễn Đức Tùng vẫn chưa bao giờ nguôi ngoai khát vọng văn chương. Không chỉ nổi danh trong lĩnh vực phê bình, thơ Nguyễn Đức Tùng cũng mang dấu ấn riêng. Chùm thơ 5 bài mà anh vừa gửi về nhân dịp Tết Ất Mùi, gợi lên bao nhiêu suy tư về cuộc đời và thân phận. Thử một lần cùng Nguyễn Đức Tùng bước thật chậm trong tâm tư xa vắng “Tôi ngồi im ngây nhìn bốn bức tường”.
Đã từng có những loạt bài điều tra gây chấn động dư luận về sai phạm của vài nhân vật tầm cỡ như Đại biểu Quốc hội – Đặng Thị Hoàng Yến hay cựu Tổng Thanh tra Chính phủ - Trần Văn Truyền, báo Người Cao Tuổi do Kim Quốc Hoa làm Tổng Biên tập, cũng phải đối mặt với nhiều hệ lụy. Sai hai tháng thanh tra, Bộ Thông tin Truyền thông thu hồi thẻ nhà báo, đề nghị cơ quan chủ quản là Hội người cao tuổi cách chức Tổng Biên tập đối với ông Kim Quốc Hoa. Theo lý lịch hàng nghề, ông Kim Quốc Hoa sinh năm 1945 tại huyện Phú Xuyên, Hà Tây, nay là Hà Nội. Ông từng làm phóng biên, biên tập viên của tờ “Chiến sĩ hậu cần” năm 1971. Năm 1990, ông Hoa được bổ nhiệm làm Tổng biên tập báo Tuổi trẻ thủ đô, sau đó làm Tổng biên tập các báo Lao động Xã hội, Xây dựng... Năm 2008. ông làm Tổng biên tập báo Người cao tuổi.
Điểm đặc biệt của giải thưởng Hội Nhà văn TPHCM năm nay không nằm trong chất lượng các tác phẩm gởi về tham gia giải thưởng mà chính là từ khâu chuẩn bị tài chính cho giải thưởng. Mãi đến sáng thứ hai ngày 2.2.2015, văn phòng Hội mới chính thức nhận được thông báo từ Hội Liên hiệp VHNT TP là năm nay TP không có tiền chi cho giải thưởng. Ban Thường vụ Hội vẫn quyết định cứ trao giải thưởng để vinh danh các tác giả còn chuyện giá trị vật chất của giải thưởng thì xin được trao sau khi Hội nhận được sự tài trợ và giúp đỡ của các tổ chức có quan tâm đến văn học. Từ sự cố nầy, chúng tôi nghĩ giải thưởng hàng năm của Hội trong nhiệm kỳ sau cần được chủ động hơn về tài chính, nó phải được xã hội hoá để giá trị giải thưởng ngày một cao hơn và sức lan toả vì thế sẽ lớn hơn, rộng hơn.
Đại hội Nhà văn Xô Viết ( Liên Xô) lần thứ nhất vào tháng 8/1934, không chỉ là cuộc họp mặt đầu tiên của giới nhà văn Nga-Xô Viết mà có lẽ cũng là lần đầu giới văn nhân trên toàn thế giới có một cuộc họp bàn như thế này. Gần 30 năm sau, vào những năm 1960, Ilya Ehrenb u rg đã ghi lại những gì còn lưu đọng trong ký ức. Hơn nửa thế kỷ đã trôi qua tính từ ngày tập Hồi ký “Con người, Năm Tháng, Cuộc đời” của Ilya Ehrenburg ra đời; tính xa thêm, đã lùi vào dĩ vãng hơn 80 năm kể từ năm 1934 xa xôi kia. Điều thú vị là những gì nhiều nhà văn đề cập trong lần họp mặt ấy, cả những suy ngẫm, rút tỉa của bản thân Ilya Ehrenburg dường như vẫn còn mang sức nóng lan tỏa và chiếu rọi tới đời sống văn học ngày hôm nay…