Họa sĩ Thành Chương- con trai cả của nhà văn Kim Lân vừa hoàn thiện một không gian tưởng niệm cha mình tại Việt phủ Thành Chương. Trước đó,  6 người con của nhà văn Kim Lân cũng đã làm một khu lưu niệm ông tại nhà con gái cả, họa sĩ Nguyễn Thị Hiền tại số nhà 35 ngõ 424 đường Trần Khát Chân- Hà Nội. Như vậy những người yêu mến nhà văn Kim Lân từ nay có hai địa chỉ có thể thăm viếng và chiêm bái các hiện vật cũng như tinh thần của nhà văn. Tuy nhiên, trong môt số bài báo gần đây có đề cập đến chuyện các con nhà văn Kim Lân có những tranh cãi bất đồng trong chuyện làm nhà lưu niệm cho bố…Để tránh những hiểu lầm không đáng có trong dư luận và bạn đọc, nhất là những độc giả yêu mến nhà văn Kim Lân, 6 người con của nhà văn Kim Lân gồm họa sĩ Nguyễn Thị Hiền, Nguyễn Thị Hạnh, Nguyễn Mạnh Đức, Nguyễn Từ Ninh, Nguyễn Tiến Dũng, Nguyễn Việt Tuấn có đôi điều chia sẻ cùng bạn đọc xung quanh câu chuyện này….

Chị và em và di nguyện người quá cố
HỘI QUÂN
Nhà lưu niệm nhà văn Kim Lân tại số nhà 35 ngõ 424 Trần Khát Chân  được các con nhà văn Kim Lân bắt đầu thực hiện từ giữa năm 2011 tại nhà họa sĩ Nguyễn Thị Hiền – con gái cả nhà văn Kim Lân và đã được khánh thành vào ngày 05/01/2012. Lễ ra mắt nhà lưu niệm có rất đông bạn bè văn nghệ sĩ và những bạn đọc yêu mến nhà văn Kim Lân tới dự. Ai cũng mừng vì từ nay có một địa chỉ văn hóa để họ có thể tới thăm viếng, chiêm ngưỡng những kỷ vật gắn liền với cuộc đời và sự nghiệp của tác giả “Vợ nhặt”.
Về việc làm nhà lưu niệm cho bố Kim Lân, họa sĩ Nguyễn Mạnh Đức chia sẻ: “Bố tôi cả lúc khỏe mạnh cho đến lúc trước khi mất đều dặn tất cả các con, các cháu và họ hàng là sau này khi bố mất dứt khoát không đưa bất kỳ thứ gì liên quan đến ông lên Phủ Thành Chương vì ông  là nhà văn của làng quê, của những người nghèo khổ, ông không muốn chết rồi “nghênh ngang” lên phủ làm gì . Nếu đưa được bố về quê là đúng tâm nguyện của bố nhất”.
Anh Nguyễn Tiến Dũng, con trai nhà văn Kim Lân nói thêm:  “Sau khi bố tôi mất, chúng tôi nghĩ rằng làm nhà lưu niệm cho bố ở nhà Hạ Hồi là hợp lý nhất, nên cả nhà đã thống nhất giao cho anh Thành Chương làm. Đó cũng là nơi mà các con cháu có thể “quấn túm”(chữ của Nhà văn Kim Lân - PV) tập trung về cúng giỗ, thờ tự, gặp gỡ nhau. Song rất tiếc là 3 năm sau ngày bố mất, anh Thành Chương vẫn không làm nhà lưu niệm cho cha tại đây. Chúng tôi đã không thể thống nhất phương án giữ lại ngôi nhà ở Hạ Hồi được, vì không có người trông nom, và nếu không làm nhà lưu niệm và không cúng giỗ bố mẹ, ông bà, tổ tiên ở đây thì giá trị của ngôi nhà không được phát huy tác dụng nên đã phải bán đi”.
Họa sĩ Nguyễn Từ Ninh, con trai Nhà văn Kim Lân nói: “Anh chị em chúng tôi đóng góp một khoản tiền giao cho anh Chương để anh  Chương làm nhà lưu niệm cho bố trên Phủ, dẫu biết rằng nguyện vọng của bố là không muốn lên đó. Toàn bộ đồ đạc, kỷ vật liên quan đến bố Kim Lân, chúng tôi chuyển hết lên Phủ cho anh Thành Chương. Nhưng rồi 1 năm qua đi, đồ đạc của bố vẫn được đóng gói nguyên xi nguyên kiện trên Phủ Thành Chương. Hỏi anh Chương thì anh Chương bảo, nếu anh Chương làm nhà lưu niệm cho bố trên Phủ thì nơi đó không được dính dáng đến bất kỳ ai trong gia đình, vì nhỡ đâu sau này các anh em lại đòi anh Chương chia tiền bán vé vào Phủ vì có nhà lưu niệm của bố ở đây. Còn nếu phải liên quan đến mọi người thì mọi người lên mà lấy đồ của bố về anh không làm nhà lưu niệm cho bố nữa”.
Họa sĩ Nguyễn Việt Tuấn, con trai út của nhà văn Kim Lân chia sẻ thêm: “Anh chị em chúng tôi đều ngạc nhiên khi anh Chương bảo sẽ làm nhà lưu niệm cho bố ở trên Phủ mà không dính dáng gì đến các thành viên khác trong gia đình, coi như đây là một công trình riêng của anh Chương. Chúng tôi đề nghị đây phải là công trình chung của tất cả mọi người trong gia đình, vì bố không của riêng ai, kỷ vật và những gì bố để lại cũng là của chung của các con. Quan điểm của anh Chương là nếu thế thì không làm, mọi người lên mà lấy đồ của bố về anh không tham gia cùng mọi người. Anh Chương hẹn ngày giờ để các em lên phủ lấy đồ về. Chính tôi và các anh chị em còn lại đã lên Phủ chở đồ của bố về. Chị Hiền lúc đó đang ở Thành phố Hồ Chí Minh. Chúng tôi nghĩ rằng nếu anh Chương không làm nhà lưu niệm cho bố ở trên Phủ, thì chúng tôi sẽ làm. Ban đầu anh em dự định sẽ chở đồ về nhà anh Đức và làm lưu niệm cho bố ở đấy, nhưng rồi lại quyết định làm ở nhà tôi. Nhưng nhà tôi chật quá. Nghĩ đi nghĩ lại mọi người thống nhất phương án là sẽ chở đồ về nhà chị Hiền ở phố Trần Khát Chân. Nhà có không gian rộng, yên tĩnh, chị Hiền thì sống ở TP Hồ Chí Minh là chính, thỉnh thoảng mới ra ngoài này nên điều kiện rất phù hợp để làm nhà lưu niệm cho bố. 6 anh em chúng tôi đã gọi điện, gửi thư cho anh Chương nhiều lần để bàn bạc với anh Chương việc làm nhà lưu niệm cho bố tại đây, nhưng không thấy anh Chương hồi âm. Cuối cùng, chúng tôi đã cùng nhau ký vào một biên bản đồng ý, thống nhất là sẽ cùng nhau làm nhà lưu niệm cho bố tại nhà chị Hiền”.
Xác nhận điều này với phóng viên, những người con khác của nhà văn Kim Lân gồm Nguyễn Thị Hạnh, Nguyễn Mạnh Đức, Nguyễn Từ Ninh, Nguyễn Tiến Dũng, Nguyễn Việt Tuấn đều cho rằng việc họa sĩ Thành Chương trả lời trên báo chí là chị Hiền lên lấy đồ đạc của bố từ Phủ Thành Chương về để làm lưu niệm cho bố tại nhà riêng của mình là không chính xác. “Ban đầu chị Hiền e ngại không đồng ý nhưng khi tất cả anh em chúng tôi (trừ anh Thành Chương là không gặp được để bàn bạc) nhất trí phương án yêu cầu nhà lưu niệm làm tại nhà chị Hiền thì chị Hiền vui vẻ đồng ý cùng thực hiện với mọi người, chứ hoàn toàn không có chuyện tranh cãi bất đồng gì cả”- con trai thứ của nhà văn Kim Lân, Nguyễn Tiến Dũng nói thêm.
Họa sĩ Nguyễn Mạnh Đức, con trai Nhà văn Kim Lân nói: “Nhà lưu niệm là nơi lưu trữ những kỷ vật quý giá linh thiêng, ấm cúng và mộc mạc như tâm hồn bố tôi và phải mang yếu tố gìn giữ cho gia đình, con cháu và xã hội, để mọi người đến chiêm ngưỡng những kỷ vật của nhà văn Kim Lân. Tôi rất bất bình vì trong một vài bài báo gần đây đã đưa hình ảnh anh Thành Chương cô đơn tuyệt vọng vì bị chị gái lấy hết đồ đạc mang về nhà riêng của mình, đưa vấn đề tâm linh, hồn cốt , nam – nữ mất bình đẳng ra so sánh, làm ảnh hưởng tới tất cả những ngừơi con của Nhà văn Kim Lân, và ảnh hưởng xấu đến ý nghĩa nhà lưu niệm bố tôi”.
Quanh câu chuyện này, họa sĩ Nguyễn Thị Hiền bộc bạch: “Nhà lưu niệm nhà văn Kim Lân ở phố Trần Khát Chân được hiểu là công trình của các con nhà văn Kim Lân tưởng nhớ bố, là nơi các con cháu, họ hàng tập trung về đây cúng giỗ cha mẹ, ông bà, tổ tiên, và cũng là nơi gìn giữ hình ảnh của ông với con cháu, họ hàng, bạn bè trong suốt cuộc đời hoạt động nghệ thuật của ông, trong đó có cả của Thành Chương nữa, vì kỷ vật của bố là của tất cả các con không thể chia chác như ý của Thành Chương được. Bây giờ Chương làm thêm không gian tưởng niệm bố ở Phủ, thì chúng tôi đều rất vui. Chuyện làm nhà lưu niệm xưa nay không có quy định nào là con trưởng hay con thứ, con trai hay con gái thì mới được làm. Có quan điểm nói tôi phận gái “nữ nhi ngoại tộc” thì không được làm nhà lưu niệm cho bố, tôi không đồng ý. Bố tôi là nhà văn luôn yêu thương trân trọng phụ nữ, ông chưa bao giờ có ý nghĩ phân biệt con trai, con gái con trưởng hay con thứ  trong gia đình. Tất cả các con đều bình đẳng như nhau, và nếu con gái ông làm nhà lưu niệm cho ông thì dưới suối vàng ông cũng vui như con khi con trai ông làm nhà tưởng niệm cho ông vậy. Huống hồ đây lại là công trình của tất cả những người con ông cùng làm, chứ không phải riêng tôi. Tôi ví dụ trường hợp họa sĩ Trần Hậu Tuấn, dù không phải người thân thích trong gia đình mà vẫn làm nhà lưu niệm họa sĩ Bùi Xuân Phái, hay chuyện con gái và con rể nhà văn Sơn Nam xây nhà lưu niệm cho cha. Vấn đề là ở tấm lòng của mỗi người. Ai có tâm, có điều kiện thì làm. Và cũng không ai quy định nhà lưu niệm thì chỉ có một. Rất nhiều danh nhân, người nổi tiếng được nhiều nơi làm nhà lưu niệm. Bảo tàng Hội nhà văn Việt Nam cũng sắp sửa khánh thành một bảo tàng cho các nhà văn, nhà thơ .v.v.. mà trong đó sẽ có  không gian tưởng niệm nhà văn Kim Lân nữa. Và tôi nghĩ nơi nào, dù to dù nhỏ, dù giàu, dù nghèo, có tấm lòng chân thành, để tưởng niệm cha tôi thì cũng đều có ý nghĩa tâm linh như nhau, chứ không có nơi nào là duy nhất có hồn cốt, tâm linh cả.”
Hỏi họa sĩ Nguyễn Thị Hiền, nếu họa sĩ Thành Chương đề ra một phương án hợp nhất hai khu lưu niệm cha mình là ở Phủ Thành Chương và tư gia của chị thì chị có đồng ý không, chị Hiền cho hay. “Nếu bây giờ Thành Chương có một mảnh đất, một địa chỉ nào đó, mà không phải ở Phủ (vì cha tôi sinh thời nói không thích lên đó) để làm nhà lưu niệm cho cha và phải chắc chắn rằng đây là nơi quần tụ của tất cả các anh em, con cháu, họ hàng trong gia đình chứ không phải của riêng Chương thì chúng tôi sẽ chuyển giao khu lưu niệm này cho Chương làm cùng tất cả anh chị em trong gia đình. Hoặc nếu Chương về quê làm nhà lưu niệm cho cha ở đó, chúng tôi cũng ủng hộ ngay vì chúng tôi, 7 người con của ông cũng là tài sản của ông để lại”.
Kim Lân là một nhà văn có nhiều độc giả yêu mến, không chỉ bởi tác phẩm mà còn bởi nhân cách sống, thái độ sống của công với con người, với cuộc đời. Ông có 7 người con và các con ông phần lớn đều theo hội họa và chắc chắn là ai cũng đều tự hào khi có một người cha như vậy. Làm nhà lưu niệm là nghĩa cử mà những người con của nhà văn Kim Lân làm để báo hiếu và tưởng nhớ bố mình. Thiết nghĩ, có hơn một không gian tưởng nhớ cũng là điều tốt, là cơ hội để những người yêu mến ông có thể hiểu thêm về thế giới tinh thần của nhà văn mà chúng ta yêu mến. Họa sĩ Nguyễn Thị Hiền cũng rất đồng ý với điều này. Chị nói: “Chúng tôi đang cố gắng thực hiện việc đưa nhà lưu niệm bố về quê là đúng nhất với tâm nguyện của ông. Nhà lưu niệm đó không chỉ tưởng nhớ bố Kim Lân, mà còn có cả mẹ chúng tôi nữa. Vì bà chính là một nửa của ông”.